Pesach
15 - 22 Niesan
Betekenis
Pesach herinnert ons aan de bevrijding uit de Egyptische slavernij (3330 jaar geleden) en daarmee aan de geboorte van het Joodse volk.
Datum
Pesach begint op 15 Niesan en wordt gedurende acht dagen gevierd. Zoals elk Joods feest begint ook dit feest al de avond tevoren. Op de eerste twee en op de laatste twee dagen van Pesach geldt een werkverbod, net als op sjabbat. De vier middelste dagen zijn zgn. ‘halve feestdagen’. Op deze dagen geldt geen werkverbod.
Gebruiken
Het eten van matzes
Met Pesach is er een mitswa om matzes (ongezuurd brood) te eten. Dit is ter herinnering aan de haastige uittocht uit Egypte, toen het Joodse volk geen tijd had om het deeg voor hun brood te laten rijzen. De beste manier om deze mitswa te vervullen is door het eten van speciale, hand-gebakken matzes, want precies zo werden de matzes toen gemaakt. Maar voor degenen die echt niet aan hand-gebakken-matzes kunnen komen, is het eten van gewone matzes ook mogelijk.
Het verbod om Chameets te eten
Onder chameets (gezuurd brood) verstaat men elk product dat zelfs maar een minimale hoeveelheid gist bevat. Daarom worden met Pesach vrijwel alleen die producten gegeten die onder speciaal rabbinaal toezicht zijn bereid en verpakt, om de kans op chameets uit te sluiten. Bepaalde producten zoals brood, koekjes en bier mogen op Pesach absoluut niet gegeten worden. Het verbod van chameets betreft niet alleen het eten ervan tijdens de acht dagen van Pesach – een verbod dat feitelijk al begint op de dag vóór Pesach, – maar ook het in bezit hebben van chameets tijdens het Pesach feest. Daarom moet het huis vóór Pesach grondig worden schoongemaakt en onderzocht op chameets.
Het verkopen van Chameets
Chameets producten die voor het begin van Pesach niet kunnen worden weggegooid en die na Pesach weer moeten worden gebruikt, worden aan een niet-Jood verkocht, door middel van een symbolische verkoop, zodat zulke chameets-producten die in het huis van een Jood worden aangetroffen officieel niet aan hem toebehoren. In meeste gemeenschappen wordt de verkoop namens de verkoper tot stand gebracht door de rabbijn. Na Pesach wordt het chameets weer eigendom van de Jood, volgens bepaalde vaststaande regels. Indien je chameets wilt verkopen, neem dan zo snel mogelijk contact op met je rabbijn of vul het formulier online in.
Het zoeken naar chameets
Op de avond ingaande 14 Niesan wordt in het hele huis naar chameets gezocht. Dit heet bedikat chameets. Nadat dit zoeken geëindigd is wordt het chameets terzijde gelegd om de volgende ochtend te worden verbrand.
De Sederavonden
Betekenis
Seder is de benaming voor de plechtigheid die gedurende de eerste twee avonden van Pesach in het huisgezin (of in de gemeenschap) plaatsvindt. Het Hebreeuwse woord seder betekent ‘(volg)orde’. Het programma van de seder bestaat uit een vijftiental onderdelen die elk een eigen benaming hebben.
Het doel
Het doel van de sederavonden is om belangrijke aspecten van de uittocht en van de verlossing te symboliseren en daaruit conclusies te trekken.
De Hagada
Hagada betekent letterlijk ‘verhaal’. Volgens de Tora hebben wij de plicht het verhaal van de uittocht aan onze kinderen te vertellen. De Hagada is het boekje dat het programma van deze sederceremonie en de bijbehorende teksten bevat.
De seder-schotel
Degene die de sederavond leidt, heeft een sederschotel. Deze bevat de volgende voorwerpen:
A. Drie hand-gebakken-matzes.
B. Op de drie matzes ligt een schotel met zes objecten:
1. rechtsboven – een botje van de nek van een kip (dit vertegenwoordigt het Pesach-offer in de tijd van de tempel in Jeruzalem)
2. linksboven – een ei (vertegenwoordigt het feest-offer in de tijd van de tempel in Jeruzalem)
3. midden – maror: een stuk mierikswortel (dat de bitterheid van de Egyptische slavernij symboliseert)
4. rechtsonder: charoset – een mengsel van stukjes noot, appel en wijn (dat volgens de traditie de mortel voorstelt die de Joodse slaven bij de bouw van de steden Pitom en Ramses gebruikten)
5. linksonder – een stukje groente (volgens de Talmoed is deze gewoonte ingevoerd om de aandacht van de kinderen te trekken.) De Chabad gewoonte is om hiervoor een (stukje) ui te gebruiken. Sommigen gebruiken Peterselie of Radijs.
6. midden onder: een blaadje sla.
De vier bekers wijn
Gedurende de sederavond drinken we vier bekers wijn. Het is kinderen toegestaan om druivensap in plaats van wijn te drinken. Dit geldt ook voor volwassenen die, om gezondheidsredenen, geen wijn mogen drinken.
Matze eten
Dit is de allerbelangrijkste mitzwa van de sederavond (eet minstens 27 gram matze). Eet, als het mogelijk is, een stuk van de ‘hand-gebakken-matze’.
Aandacht voor de kinderen
Tijdens de sederavond hebben we veel gebruiken die speciaal voor de kinderen zijn. Er is bijvoorbeeld een gewoonte dat het jongste kind een stuk uit de Hagada leest dat de naam Ma Nisjtana heeft, waarbij hij of zij vier vragen over Pesach stelt.
Er zijn nog andere belangrijke onderwerpen betreffende de sederavond. Dit is slechts een deel ervan!
Belangrijk: beide seder-avonden kunnen pas plaatsvinden nadat het donker is.
Mosjiach-maaltijd
De laatste dag van Pesach (7 april) wordt beëindigd met een speciale maaltijd waarbij we matze en lekkers eten en vier bekers wijn drinken.
Meer weten?
Voor meer informatie over Pesach, kunt u contact opnemen via
[email protected] of 036-7440509.
6 - 7 Sivan 5778
19 - 21 mei 2018
Belangrijk feest
Sjawoeót, het wekenfeest, is een heel belangrijk feest. Het is de tweede van de drie belangrijke feesten, en komt precies 50 dagen na Pesach.
Sjawoeót is de dag waarop we een volk zijn geworden, 3330 jaar geleden, want op deze dag heeft G‑D de Tien Geboden (samen met alle andere wetten van de Tora) aan ons volk geschonken op de berg Sinai.
Het Hebreeuwse woord Sjawoeót betekent ‘weken’. Het feest wordt zo genoemd als symbool voor de zeven weken (tussen Pesach en Sjawoeót) gedurende welke het Joodse volk zichzelf heeft voorbereid op het ontvangen van de Tora.
Het ontvangen van de Tora
Het ontvangen van de Tora was meer dan zomaar een (belangrijke) gebeurtenis, 3330 jaar geleden. Het was een heel spirituele gebeurtenis die de essentie van de Joodse ziel heeft aangeraakt voor dat moment en voor alle tijden. We zijn toen G‑Ds speciale volk geworden.
De betekenis van Sjawoeót in de huidige tijd
Ieder jaar is Sjawoeót een speciale tijd om ons speciale verbond met G‑D en zijn Tora te hernieuwen en te versterken. Dat kunnen we doen door:
1. het intensiveren van onze actieve deelname aan tenminste één van de mitzwot (geboden) van de Tora,
2. door het leren van de Tora (bijvoorbeeld door deel te nemen aan een cursus).
Toen G‑D zijn essentie aan het Joodse volk openbaarde, hebben we allen van G‑D zelf de ‘Tien Geboden’ gehoord, en die openbaring wordt elk jaar op deze dag herhaald tijdens het lezen van de Tien Geboden.
Wanneer is Sjawoeót?
Dit jaar begint Sjawoeót op zaterdagavond 19 mei en duurt tot en met maandag 21 mei.
Enkele gewoonten en gebruiken van Sjawoeót
• Op zaterdagavond, 19 mei, blijven wij de hele nacht wakker, om Tora te leren.
• Wij lezen de Tien Geboden op de eerste dag van Sjawoeót, zondag 20 mei.
• Het is van groot belang dat er ook kinderen en baby’s aanwezig zijn tijdens het lezen van de Tien Geboden.
• Op de eerste dag van Sjawoeót is het een gewoonte om melkkost te eten.
• Er is een gewoonte om de Sjoel te versieren met planten.
• Op maandag 21 mei, de tweede dag van Sjawoeót, wordt de Jizkor uitgesproken.
Voor een uitleg over deze gewoonten en gebruiken, en/of meer te leren over Sjawoeót, kunt u:
1. deelnemen aan een cursus, op dinsdagavond 15 mei om 20:00 uur (vooraf aanmelden);
2. kijken op de Sjawoe’ot website – www.virtualshavuot.com (Engels);
3. bellen naar 036-7440509 of mailen [email protected]
Rabbijn Moshe Stiefel